السبت، 25 مايو 2019

dugsi quraan online5:37 صNo comments

Fikirka Khawaarijta – Qaybta 1aad

Fikirka Khawaarijta

Muxaadaro ku Saabsan Fikirka Khawaarijta,
Sifaatkooda Iyo Kooxaha Ku Saamoobay

QAYBTA | 1AAD

Iyo Zakada

فصول في الصيام والتراويح والزكاة

CabdulCasiis Xasan Yacquub

Waxyaalo Ilaahay Xarrimay Dadkuna Fududeysteen – Qaybta 1aad

dugsi quraan online3:13 صNo comments

Waxyaalo Ilaahay Xarrimay Dadkuna Fududeysteen – Qaybta 1aad

Weysada (al-Wuduu)

Daka qaar waxa aykuu arkaan sii akhri insha allah

dugsi quraan online8:53 صNo comments

Daka qaar waxa aykuu arkaan in aadtahay qoftaqi ah

Dadka qaarna waxaa aykuu arkaan in aad tahay mujrim

Dadka qaarkoodna waxaa aykuu arkaan in aad tahay sidaa iyo sidaa iyo sidaa

Lakiin xaqiiqada waxa aytahay

In aad tahay adiga mid nafsadaada og waxa aytahay

Sirta kaliya oo aanan ogayn cid aan adiga ahayn

Waa sirta iyo waxa idinka dhexeya adiga iyo rabigaaga

Yeesan ku kadinin kuwa wax amaana

Sidoo kale yeeysan ku dhibin kuwa waxcaaya

Maxaayeeley xaqiiqada waxa ay dhaheysaa

بَلِ الْأِنْسَانُ عَلَى نَفْسِهِ بَصِيرَةٌ

Khatarta nolosha waxaa kamida in aad kunoolaato dhaaca iyo macsiya dhexdood

Maxayeeley adiga maogid labadaa meelood meeshe ayeey ahaan doon taa khaatimadaada

Dhaacada usameey sii ikhlaas ah

Ha usameynin sii isdhaafis ah ama katakhalusid ah

Sunnoyin ilaali in aad ugudhawaato rabi ee maya in laguugu amano

Walaahi adiga ayaa aad ugu baahan dhaacada

Rabigaaga subxanahu watacala wuu ka kaaftoonyahay dhaacadaada

Hamigaaga hakadhigin dadka jeceelkooda

Maxaa yeeley dadka quluub tooda waa ay is rog rogtaa

Manta wayku jeclaaneysaa

Beri waa ayku naceysaa

Hamigaaga ha ahaado side ayuu kuu jeclaanayaa rabiga dadka

Ilaahey s w haduu kujeclaado

Dadka quluubtooda waxa uu kadhigayaa midkujecel

Xaaraantu waligeed xaaraan un bey ahaaneysaa

Xataa hadii dadka oo dhan sameeyaan

Hakatanaazulin mabda aaga

Iskadhaaf dadka kale mar un baad xisaabin doontaaye adiga kaligaa

Hadaba utoosnow sida laguu amrey

Maya sida aad doonto

Usameey nafsadaada qarsoodi iyo sir anan cidkale ogeeyn allah mooyee

Sida ay utahay dambiyada khalawadka kuwa wax halaaga

Ayeey Sidaas ookale xasanaadka lasameeyo khalawaadka badbaadiya yaal uyihiin

لَقَدْ رَضِيَ اللَّهُ عَنِ الْمُؤْمِنِينَ إِذْ يُبايِعُونَكَ تَحْتَ الشَّجَرَةِ

Yeesan kumashquulinin golayaasha aadka uqur qurxoon

Maxaayeeley shirarka shirkoodii ugu waynaa taariikha waxaa uu ahaa geed hoostiisa

Ilaahayow arinkayga adiga ayaan kuu dhiibtey

Midkamida culamada waxaa uu dhahay

Ilaahey ayaan waydiisanayaa xaajadeeyda

Haduu isiiyo waxaan ku farxayaa halmar

Haduusan isiinin xaajadeyda waxaan kufarxayaan toban mar

Maxaa yeeley tiihore waxa ay ahay doorashadeeyda

Tan labaad waa doorashada caalimul qaybka subxanahu watacala

Waa mid aad u qurxoon in aad ku kalsoo naatid rabul cibaad

Ilaahey waa uu ogyahay adinkuse maogidiin

Taasi ayaa ah jawaabta kushaafineysa oo ah

Mexey waxaan igu dhacayaan aniga

Maxaayeeley ilaahey waa uu ogyahay anaguse maogin

Dadka qaarkood in ay noloshaada kabaxaan ama ay kusoo biiraan waa naxriis ilaahey

Naxriis aynaan garan kareeynin ilaa uu waqtiga natusiyo moyee

Sanooyinka aad iyo aad ayeey isku bad badalaan

Xitaa buuraha iyo dhulka ayeey bedesha

Side ayeeysan kuu badeleeynin adaga oo bashar ah

Hadaan ogaanlahayn sida aan ugu mashoo neyno ajirka dhibaato kadib

Kama tamanin lahay ilaahey faraj deg deg ah

Nagama uusan qaadanin ilaa in uu nasiiyo mooyee

Qadirta kuqaabila hadalkeena iyo hadalkiina oo ah alxamdu lilaah

Salafusaalax waxaa ay ahaayeen kuwa isku dardaarma 3 kalimaad hadii lagu miizaami lahaa dahab ayka culaan lahayd

Mida kowad

Qofka hagaaji asiga iyo ilaahey dhexdood ilaahey waxa uu hagaajinayaa asiga iyo dadka dhexdood

Mida labaad

Qofka hagaajiya sariiradiisa

Ilaahey waxa uu hagaajinayaa calaaniyadiisa

Mida sadexad

Qofkii kafikara aakhiradiisa ilaahey waxaa uu kakaafinayaa aduunyadiisa iyo aakhiradiisaba

Khasaarooyinka noocyada uguxun

Inayjanada ahaato balaceeda samada iyo dhulka aadan kahelin ada boos ama meel janada dhexdeeda

Nolosha kafaaiideyso

Wazaadkaaga

Ilaahey hanoo dhaafo aniga iyo adinkuba wasalalahuma wasalama calaanabiyinaa muxamad

Diinta - 70-ka danbi oo ugu waaweyn Diinta Islaamka (kabaa'irta) Qore: Ahmed N. Osman

dugsi quraan online1:20 صNo comments

Diinta - 70-ka danbi oo ugu waaweyn Diinta Islaamka (kabaa'irta)
Qore: Ahmed N. Osman

Quraankeenna kariimka ah iyo sunnada nabigeena suubban calehi salaatu wasalaam (CSW) waxay
marar badan ka hadleen danbiyada waaweyn oo la doonayo inuu qofka Muslinka ahi iska ilaaliyo. Iyada oo ay lagama maarmaan tahay in qofka Muslimka ahi uu iska ilaaliyo danbiyada kuwa yar-yar iyo kuwa waaweynba, ayaa hadana waxaa aad muhiim u ah inuu qofku yaqaan danbiyada waaweyn si uu uga fogaado, haddii aan qofku aqoon danbiyada waaweyn sidee ayuu isaga ilaalinayaa?. Maadaama ayan jirin hal aayad ah ama hal xaddiis ah oo koobaya danbiyadaas ayna ku kala firiqsan yihiin meelo kala duwan oo quraanka iyo axaadiista nabiga (CSW) ka mid ah. Marar badan ayaad Quraanka ku arkaysaa iyada oo Ilaahay uu dadka muuminiinta ah ku tilmaamayo inay yihiin kuwa ka fogaada danbiyada waaweyn.

Culumo badan ayaa ku dadaalay inay danbiyadaas hal kitaab ah isugu keenaan si ay dadka ugu fududeeyaan. Culumada danbiyada waaweyn wax ka qoray iskuma raacsana inta ay tahay tirada danbiyada waaweyn. Culumadu waxay is weydiiyeen maxaa la oran karaa danbi weyn ( Kabiirah) ama danbiyo waaweyn (kabaa’ir). Culumadu waxay yiraahdeen danbi waxaa la oran karaa waa mid weyn haddii:-

Danbigaas Ilaahay ama nabiga (CSW) ay ku tilmaameen inuu yahay mid weyn.
Uu jiro xad lagu oogo qofkii danbigaas gala, tusaale ahaan marka Ilaahay leeyahay “Tuugga (nin) iyo Tuugadda (dumar) haddii ay wax xadaan gacmaha ha laga jaro” waxay ku tusaysaa inay xatooyadu tahay danbi weyn, maadaama Ilaahay amar ina ku siiyay inaan xad ku oogno.
Uu Ilaahay ama nabigu CSW ay qofkii danbigaas gala u sheegeen inuu naar mutaysanyo. Ama ay yiraahdeen nacalad ayaa ku dhacaysa qofkii sameeya.

Hadaba waxaan haddii Ilaahay raalli ka noqdo halkaan inoo ka bilaabanaya kitaab ka mid ah kuwa ugu caansan oo laga qoray danbiyada waaweyn. Sababta ugu weyn oo aan u doortay kitaabkaan waa isaga oo gaarsiiyay tirada danbiyada waaweyn ilaa 70 danbi. Kitaabka waxaa la yiraahdaa “kitaabul al-kabaa’ir” oo macneheedu yahay “kitaabkii danbiyada waaweyn” , waxaa qoray nin la yiraahdo shamsul-diin al-dahabi.
Al-dahabi wuxuu ku dhashay magaalada Dimishiq waddanka Suuriya sanadku markuu ahaa 1273-dii, wuxuu dhintay 1348-dii.
Danbiga Koowaad: Shirkiga
Danbiga danbiyada ugu weyn waa shirkiga oo macnihiisu yahay in qofku Ilaahay wax la wadaajiyo oo uu wax yaalo Ilaahay gaar u ah uu cid kale siiyo sida inuu qofku caabudo wax aan Ilaahay ahayn ama uu baryo ama uu rumeeyo in cid aan Ilaahay ahayn ay wax u dhimi karaan ama ay wax tari karaan.
Shirkigu wuxuu u qaybsamaa laba qaybood:

Qaybta koowaad: waa shirkiga weyn oo uu qofku cid aan Ilaahay ahayn caabudo ama uu awooddii Ilaahay cid kale u rumeeyo. Shirkiga weyn meelo badan ayaa quraanku uga hadlay, waxaa ka mid ah marka Ilaahay leeyahay “Ilaahay qofna uma dhaafo haddii uu wax la wadaajiyo, qofkii uu Ilaahay doonana waa u dhaafaa wixii shirkiga ka soo haray” suuradda al-nisa aayadda: 48aad.
Mar kalena Ilaahaywuxuu yiri “qofkii Ilaahay u shariig yeela, Ilaahay janada waa ka xaaraanshay, wuxuuna ku waarayaa naarta” suuradda Al-maa’idah aayadda: 73aad. Dhinaca Axaaddiista , Nabiga CSW ayaa saxaabada ku yiri “ma idiin sheegaa 3-da danbi oo ugu waaweyn?” saxaabadii ayaa yiri “haah, noo sheeg rasuulkii Ilaahayow”, nabigu wuxuu yiri “ Shirkiga, waalidka oo lagu caasiyo iyo shaahadatul zuurka (been lagu markhaati kaco), waa xaddiis ay Muslim iyo Bukhaari isku waafaqsan yihiin (mutafaqun calehi).
Qaybta labaad: Is-tustuska: shirkiga qaybtiisa labaad waa is-tustuska, waa iyada oo qofku markuu cibaadaysanyo uu meeshuu Ilaahay uga niyaysan lahaa uu cibaadada u sameeyo halagaa sheego ama ha lagu arko iwm. Axaadiis badan ayaa ku soo aroortay is-tustuska. Nabiga CSW ayaa laga soo wariyay inuu yiri “ waxaan idiinkaga digayaa shirkiga yar” saxaabadii ayaa waydiiyay “ waa maxay shirkiga yari?” nabiga csw ayaa ugu jawaabay “ waa is-tustuska”. Axaadiis aad u faro badan ayaa ku soo arooray in qofkii aan cibaadadiisa Ilaahay ula niyaysan uusan ka helayn wax ajar ah.